HomeΙΣΤΟΡΙΑ

Τό κάθετι πού αποτελούσε την οντότητα του Τυρνάβου στον καιρό τής προσάρτησής του ήταν τέλεια νεκροφανικό

Τό κάθετι πού αποτελούσε την οντότητα του Τυρνάβου στον καιρό τής προσάρτησής του ήταν τέλεια νεκροφανικό

Ο ήλιος, άφοΰ γιά στερνή φορά τήν καλονύχτισε σκλαβωμένη, τήν άλλη μέρα τή χαιρέτισε έλεύθερη, χωρίς να άγγιχτη ούτε μιά τρίχα άπ’ τό κεφάλι τών κατοίκων της. Η λευθεριά της ήρθε «στό κουφνούλι»*, δπως άκριβώς άκουγα τόσες φορές τον παππού μου νά τό βεβαιώνη στην παρέα του, πώς θά μάς έρθη τό «Έλληνικόν ». Απαράλλαχτα δηλαδή, δπως μάς στέλνουν οί φίλοι μας τά δώρα τους μέσα στό καλάθι! έτσι πραγματικών ήρθε στην τυχερή τότε Θεσσαλία μας η ελευθεριά της…

Η Eλονοσία και οι εντερίτιδες στα μωρά σε συνάρτηση με την έλλειψη γιατρών καθήλωσε τον Τύρναβο σε μια στασιμότητα για αρκετά χρόνια. 
Η παραγωγή από την καλλιέργεια της γης στην εύφορη πεδιάδα του Θεσσαλικού κάμπου, από 40-50 χιλ .στρέμματα κάποια από αυτά ποτιστικά, δεν ήταν αρκετή για εξαγωγή, κάλυπταν μόνο τις ανάγκες των κατοίκων. Μόνο η ενασχόληση με  τα κουκούλια και τα μποστάνια  ήταν προσοδοφόρα και όχι κάθε χρόνο. Μια αιτία ήταν η αδυναμία εκείνα τα χρόνια η ανάλυση και ο προσδιορισμός διαφόρων ασθενειών, άλλη οι καιρικές συνθήκες, ξεσκέπαστο μαγαζί έλεγαν οι παλιοί, χαλάζι παγωνιές κατέστρεφαν την κουκουλοπαραγωγή. Σαν να μη έφταναν τα παραπάνω, μια έξαρση εμφάνισης αρουραίων περίπου το 1858 κατέστρεψε όλότελα την μουροφυτεία του Τυρνάβου. Το ίδιο και στα μποστάνια που κατά καιρούς η εμφάνιση ακρίδων κατέστρεφε την παραγωγή. Τα σιτηρά από την άλλη λόγω του απαρχαιωμένου συστήματος οργώματος με το ήσιόδειο άλέτρι), δεν γινόταν η σπορά στο σωστό βάθος και η ωρίμανση ήταν αργή χρονικά .

Το “Ησιόδειο” άροτρο

Πρόκειται για πανάρχαιο εργαλείο οργώματος του εδάφους που σχεδόν απαράλλαχτο εξακολουθούσε να χρησιμοποιείται μέχρι πρόσφατα. Αποτελούνταν από το μεταλλικό υνί (υνίς), το βαρύ δρύινο αλετροπόδι (έλυμα), το χειράλετρο (εχέλτη) που κρατούσε ο καλλιεργητής, το κυρτό σταβάρι (γύης) και το μακρύ τιμόνι (ιστοβοεύς) που έφερε το ζυγό που δενόταν στα ζώα του οργώματος. Στο «ελαφρύ» άροτρο το αλετροπόδι, το σταβάρι και το τιμόνι αποτελούνταν από ένα ξύλο. ΠΗΓΕΣ: «Ησίοδος, Έργα και ημέραι»

Το 1842 κτίσθηκε η στρατώνα του Τυρνάβου, γιατί ο στρατός είχε διαρκή παρουσία στον Τύρναβο και το περίσσευμα  στου σταριού το έδιναν για τις ανάγκες του στρατού το ίδιο και το περίσσευμα του κριθαριού  για τα συντάγματα ιππικού που στρατοπέδευαν στην περιοχή. 
Από την αμπελουργία πενιχρά τα έσοδα. Τα σταφύλια τότε δεν είχαν την ανάλογη ποιότητα για εξαγωγή. Τα κρασιά δε λόγω της κακής συντήρησης μετά βίας κρατούσαν έως τον Μάρτιο. Όταν με το καλό η Άνοιξη ερχόταν και  οι θερμοκρασία ανέβαινε σταδιακά   «κόβονταν» κι ήταν κατάλληλα μόνο γιά οίνοπνευματοποίηση. Μεταξύ του 1860 και 1875, όταν η  Αμερική ταλανίζονταν  από τον Αμερικανικό Εμφύλιο Πόλεμο (1861-1865) που ήταν ο πλέον καταστροφικός πόλεμος με σημαντικό αντίκτυπο στην αμερικανική κοινωνία και οικονομία. Οι απώλειες στις μάχες ξεπέρασαν τις 600.000, οι θάνατοι στον πληθυσμό τις 500.000, ενώ καταστράφηκε περίπου το 40% της εθνικής οικονομίας, στην Ευρώπη η ζήτηση του Βαμβακιού είχε αυξητικές τάσεις, οι Τυρναβίτες σε αυτή την χρονική συγκυρία καλλιεργούσαν μεγάλες εκτάσεις με βαμβάκια. Τα ξεσπόριζαν δε «μάκενες», μηχανές δηλαδή, φερμένες από τήν Αγγλία και έτσι έκαναν μεγάλες εξαγωγές. Τέλος γιά τό περίφημο «ούζο Τυρνάβου», που αργότερα έχει αποκτήσει φήμη μεγάλη στην Ελλάδα, όταν ο Τύρναβος προσαρτήθηκε στη Θεσσαλία δεν μερίμνησαν οι αρμόδιοι για τη κατοχύρωση  του ως τοπικό προϊόν.

Σημειώσεις:

1 Τά σημερινά γλυκύτατα καί νόστιμα «ντιμπαντί», ένα είδος «ροζακιά» — ήταν τότε πολύ λίγα.
2 Τά βωδινά κρέατα περιφρονιόνταν τότε άπ’ τούς Τυρναβΐτες καί τά χοιρινά άπαγορεύονταν άπό τούς Τούρκους συμπολίτες μας.

Γράφει η Κατερίνα Μαλίτα