Στη θέση του Τυρνάβου δεν εντοπίστηκε κάποιος αρχαίος οικισμός των ιστορικών χρόνων. Η σημερινή πόλη όμως ανήκε στη «χώρα» της Φάλαννας, που τοποθετείται στο λόφο Καστρί. Το όνομα της οφείλει στην ομώνυμη Νύμφη, κόρη της Τυρούς και του Ενιππέα, η οποία απεικονίζεται στα νομίσματα της πόλης. Αρκετές από τις μαγούλες που αναφέρθηκαν γύρω από τον Τύρναβο, όπως η μαγούλα Τσάλμα ή η Αγία Άννα, αποτελούσαν μικρές κώμες της Φάλαννας. Μερικές από τις γνωστές και γειτονικές με τη Φάλαννα περραιβικές πόλεις ήταν οι Χυρετίες (Χυρετίαι), το σημερινό Δομένικο Ελασσόνας, η Λειμώνη που είναι η ίδια με την ομηρική Ηλώνη στο Καστρί Αργυροπουλίου, η Κονδαία στη δυτική είσοδο των στενών της Ροδιάς και οι Γόννοι στο δυτικό άκρο της κοιλάδας των Τεμπών. Στενές σχέσεις υπήρχαν και με τις Θεσσαλικές πόλεις, βεβαίως με τις Θεσσαλικές πόλεις Λάρισα, Άργισσα κ.α
Η ονομασία “Φάλαννα“ σχετίζεται ετυμολογικά με τις λέξεις “Παλλήνη“ (χερσόνησος Χαλκιδικής) και Πελλάνα. Επίσης με Πειρήνη.
Ο χρόνος ίδρυσής της είναι άγνωστος. Βρισκόταν πλησίον του σύγχρονου Τυρνάβου. Η Φάλαννα ήταν η κυριότερη πόλη της Περραιβίας, Οι Περραιβοί κατοικούσαν βορείως του Πηνειού, έως τους πρόποδες του Ολύμπου και των Καμβουνίων. Η πόλη αυτή είχε μεγάλη σημασία διότι κυριαρχούσε στην εύφορη πεδιάδα μεταξύ του νοτιοδυτικού Ολύμπου και του Πηνειού. Καθώς ήταν η νοτιότερη πόλη των Περραιβών και επομένως η πλησιέστερη προς τη Λάρισα, είχε συχνά συνοριακές προστριβές με τους Λαρισαίους, ιδιαίτερα τον 6ο π.Χ.. αιώνα, εξαιτίας των οποίων εμποδίστηκε η ανάπτυξη της πόλης. Όταν, όμως, εξομαλύνθηκε η κατάσταση, τον 5ο/4ο αιώνα π.Χ. η Φάλαννα υπερκέρασε σε ακμή την παλαιά πρωτεύουσα της Περραιβίας, την Ολοσσόνα. Το έτος 400 π.Χ. ενώ η Ολοοσόνα διέκοψε τη κοπή των νομισμάτων, η Φάλαννα άρχισε να κόβει περίτεχνα χάλκινα και αργυρά νομίσματα.Η Φάλαννα, η Όρθη και οι Γόννοι είναι οι τρείς Περραιβικές πόλεις που έκοψαν δικά τους νομίσματα με χαραγμένο το εθνικό: ΦΑΛΑΝΝΑΙΟΥΝ. Με βάση τα αρχαιολογικά ευρήματα φαίνεται ότι στη Φάλαννα υπήρχε μικρή καλλιτεχνική ομάδα, η οποία κατά τον 5ο αιώνα π.Χ. ακολούθησε τη σχολή της Λάρισας στην εξέλιξη της Τέχνης. Στις αρχαίες επιγραφές αναφέρεται ότι η πόλη διέθετε θέατρο και ιερά του Πλούτωνα και της Περσεφόνης , της Πολιάδας Αθηνάς και του Ασκληπιού στον οποίο αποδιδόταν και η κύρια λατρεία των Φαλανναίων. Στο ναό της Πολιάδας Αθηνάς αναρτούσαν τις πολιτικές αποφάσεις.
Η περιοχή φημιζόταν στην αρχαιότητα για την παραγωγή σιτηρών. Οι Ρωμαίοι την αποκαλούσαν “Phalaneus ager”. Το 171 π.Χ. θέρισαν για λογαριασμό τους τους αγρούς της πεδιάδας. Το ίδιο έτος στη Φάλαννα έστησε το στρατόπεδο του ο τελευταίος βασιλέας της Μακεδονίας, κατά την διάρκεια του πολέμου κατά των Ρωμαίων.
Από τη Φάλαννα κατάγονταν αρκετά σπουδαία πρόσωπα του κοινού των Περραιβών: στρατηγοί,τάγοι, ιερομνήμονες. Γνωστοί περισσότερο είναι ο στρατηγός Απολλόδωρος, ο ιερομνήμονας στη Δελφική Αμφικτυονία Απολλόδωρος, Ασκληπιοδώρου, ο Θεοροδόκος των Δελφών Ασκληπιάδης, ο Απολλόδωρος και ο Διόδωρος, πρόξενοι των Γόννων γύρω στα 180-160 π.Χ. Η Φάλαννα, όπως συνέβη με την πλειοψηφία των Θεσσαλικών πόλεων, μετά τη Ρωμαϊκή κατάκτηση της περιοχής έπαψε να αναφέρεται στις πηγές. Την ύπαρξη του όμως μαρτυρούν οι ενεπιγραφές στήλες τα πολλά νομίσματα και τα αγάλματα που φυλάσσονται στα αρχαιολογικά Μουσεία Λάρισας και του Βόλου. Με την έναρξη της Οθωμανικής κατοχής η περιοχή μεταξύ του Τυρνάβου και των Τεμπών ήταν ακατοίκητη με αποτέλεσμα οι Οθωμανοί να δημιουργήσουν μια δεκάδα δικούς τους οικισμούς. Στη θέση της σημερινής Φαλάννης ίδρυσαν το «Τατάρ μπεη», στο οποίο εγκαταστάθηκε ο διοικητής Θεσσαλίας και κυρίως οι απόγονοι του κατά τον 16ο αιώνα.
COMMENTS