HomeΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ

Καύσωνες στην Ελλάδα από το 1957

Καύσωνες στην Ελλάδα από το 1957

Ο πρώτος καύσωνας του καλοκαιριού μας χτυπάει την πόρτα ,και να θέλουμε να μην τον ανοίξουμε θα μπει και θα επηρεάσει τις ζωές μας. Η διάρκεια τουλάχιστον 5 ημέρες και όλοι θα πρέπει να πάρουμε μέτρα προστασίας.

Ο Θεσσαλικός κάμπος έχει πάρει φωτιά  και όπως λέει και η παροιμία θα σκάσει ο τζίτζικας. 

Τα υπόγεια στα παραδοσιακά σπίτια αποτελούσαν το φυσικό aircontion πριν χρόνια, τα χαγιάτια ανάμεσα στις κληματαριές με μουσική υπόκρουση το τραγούδι των τζιτζικιών, το δροσερό νερό από τα πηγάδια ,ήταν μέτρα αντιμετώπισης τής ζέστης και πολύ υπομονή….

Οι καύσωνες γνωστοί από την αρχαιότητα  ως κυνικά καύματα. Στην κλασσική αρχαιότητα ο καύσων λεγόταν καύμα. Οι πρόγονοι θεωρούσαν την περίοδο που ο Σείριος  και ο Ηλιος ανέτειλαν μαζί. Ο Σείριος το λαμπρότερο αστέρι στον νυχτερινό ουρανό  βρίσκεται στον αστερισμό του Μεγάλου Κυνός ,εξ ου και το προσωνύμιο κυνικά καύματα .Από 21 Ιουλίου έως και Αύγουστο είχαμε τις Κυνάδες ημέρες και στο Βόρειο ημισφαίριο αρχίζαν από 3 Ιουλίου.

Με μελανά χρώματα περιέγραφαν οι συγγραφείς και ποιητές την περίοδο αυτή .Ο Αλκαίος (ποιητής) γράφει:

«Δροσίστε τα πνευμόνια σας με κρασί, γιατί το αστέρι του Κυνός, ο Σείριος έρχεται τριγύρω. Η εποχή είναι δύσκολη και όλα διψούν κάτω από τη ζέστη και το τζιτζίκι τραγουδάει γλυκά κάτω από τα φύλλα…οι γυναίκες τότε είναι αρκετά μιαρές και οι άνδρες αδύναμοι, όσο ο Σείριος τσουρουφλίζει τα κεφάλια τους και τα γόνατά τους»

Ο Απολλώνιος, Ο Διόδωρος Σικελιώτης περιγράφουν ότι όταν ο Σείριος πλησίαζε σε τροχιά τις Κυκλάδες, τις κατέκαιγε με τη μορφή των Κυνικών Καυμάτων με αποτέλεσμα να στερεύουν οι πηγές, να μην φυσάει καθόλου δροσερός άνεμος και να προκαλούνται λοιμικές αρρώστιες. Έτσι λοιπόν, οι κάτοικοι των Κυκλάδων ζήτησαν τη βοήθεια του θεού Απόλλωνα και του μαντείου του στους Δελφούς για να δώσει λύση στο πρόβλημά τους. Ο Απόλλωνας τους έδωσε χρησμό να καλέσουν τον ήρωα/θεό από τη Θεσσαλία Αρισταίο.

 Ο Αρισταίος πήγε πάνω στα βουνά του νησιού Κέα και έχτισε βωμό προς τιμή του Ικμαίου Δία (ο Δίας της βροχής–υγρασίας) . Θυσίασε προς αυτόν και τον Σείριο, όπως αναφέρει και ο Θεόφραστος στο έργο του Περί Ανέμων .Ο Δίας  εξευμενισμένος από  την θυσία, έστειλε τους ετησίους ανέμους ή αλλιώς τα γνωστά μας μελτέμια που έπνεαν για σαράντα μέρες. Αυτοί οι ευεργετικότατοι και σωτήριοι για τις Κυκλάδες άνεμοι έσωσαν τους κατοίκους των νησιών και βοήθησαν σε κάθε πτυχή της ζωής τους. Από τότε και στο εξής, αναφέρουν οι πηγές, οι κάτοικοι της Κέας για να “καταπραΰνουν” τον Σείριο άρχισαν να παρατηρούν και να υπολογίζουν εκ των προτέρων την Ανατολή του άστρου και το πόσο ζεστό θα ήταν το επόμενο καλοκαίρι. 

Καύσωνας ορίζεται η περίοδος τουλάχιστον τριών διαδοχικών ημερών με θερμοκρασία μεγαλύτερη ή ίση από 36,5° C.
Τα «επεισόδια καύσωνα» παρατηρούνται από το τελευταίο δεκαήμερο του Ιουνίου ως το πρώτο δεκαήμερο του Σεπτεμβρίου τα τελευταία χρόνια.

  •  Τα σημαντικότερα «επεισόδια καύσωνα» στη χώρα μας τα τελευταία 60 χρόνια:
    Από τις 10-16/8/1958, πολύ ισχυρός καύσωνας, κυρίως στα δυτικά, με υψηλότερες
    θερμοκρασίες στο Αγρίνιο (44,8° C) και τον Πύργο Ηλείας (44,2° C).
  • Aπό τις 20-26/8/1958, εξαιρετικά ισχυρός καύσωνας με 600 νεκρούς. Οι υψηλότερες θερμοκρασίες σημειώθηκαν στη Θεσσαλία (Τρίκαλα 47,2° C, Λάρισα 45° C).
  • Από τις 17-20/7/1973, εξαιρετικά ισχυρός καύσωνας, με υψηλότερες θερμοκρασίες στη Λαμία (46,5 ° C) και στην Ελευσίνα (46,4 ° C).
  • Στις 10/7/1977, ο καύσωνας με τα ρεκόρ θερμοκρασιών. Στο Τατόι και στην Ελευσίνα τα θερμόμετρα έδειξαν 48° C.
  • Aπό τις 24-28/6/1982, ισχυρός καύσωνας κυρίως στα ανατολικά, με μέγιστες θερμοκρασίες στη Νέα Φιλαδέλφεια (44,6° C) και στα Τρίκαλα Θεσσαλίας (43,8° C). Ο Γ. Μελανίτης κάνει λόγο για 40 νεκρούς.
  • Από τις 19-27/7/1987, ο φονικότερος καύσωνας όλων των εποχών, Στις 20 Ιουλίου το θερμόμετρο αγγίζει τους 40 οC και έως τις 28 του μήνα δε δείχνει σημάδια υποχώρησης. Αυτό ακριβώς ήταν και το μεγαλύτερο πρόβλημα. Η διάρκεια! Για περισσότερο από μία εβδομάδα η θερμοκρασία κυμαινόταν από 40 έως 45ο C την ημέρα, ενώ το βράδυ δεν υποχωρούσε κάτω από τους 30ο C. Η άπνοια και η υγρασία έπνιξαν τα πάντα. 1.300 νεκροί.
  • Από τις 3-9/7/1988, πολύ ισχυρός καύσωνας, με μέγιστες θερμοκρασίες τους 45° C σε Νέα Φιλαδέλφεια και Λάρισα. Ο Γ.Μελανίτης κάνει λόγο για 600 νεκρούς.
  • Από τις 10-15/8/1994, ισχυρός καύσωνας, με μέγιστες θερμοκρασίες τους 44° C στη Λαμία, 43° C στην Τρίπολη και τη Λάρισα.
  • Από την 1 ως τις 4 Αυγούστου 1998, πολύ ισχυρός καύσωνας, με μέγιστες θερμοκρασίες στο Άργος (45° C) και τη Νέα Φιλαδέλφεια (44,6° C).
  • Από τις 3-9/7/2000, ρεκόρ θερμοκρασίας στη Λάρισα με 45,4° C. Στη Νέα Φιλαδέλφεια, το ίδιο χρονικό διάστημα, η μέγιστη θερμοκρασία ήταν 44,4° C.
  • Από τις 19-22/8/2006, ισχυρός καύσωνας, με μέγιστες θερμοκρασίες στο Άργος (44° C) και το Αγρίνιο (43,2° C).
  • Το 2007 ήταν η χρονιά -εφιάλτης, με τρεις φοβερούς καύσωνες. Από τις 23-28/6/2007, πολύ ισχυρός καύσωνας, με μέγιστες θερμοκρασίες στο Άργος (46,4° C) και τη Νέα Φιλαδέλφεια (46,2° C). Στις 28/6/2007, μεγάλο μέρος της Πάρνηθας καταστράφηκε από δασική πυρκαγιά. Από τις 19-25/7/2007, εξαιρετικά ισχυρός καύσωνας με θερμοκρασία 46° C στο Άργος και ρεκόρ θερμοκρασιών στη Β. Ελλάδα (44,6° C στις Σέρρες και 44° C στη Θεσσαλονίκη).Από τις 24-26/8/2007, καύσωνας με μέγιστες θερμοκρασίες 42,4° C στο Άργος, 42,2 στον Πύργο Ηλείας και 42° C στην Κόνιτσα).Από τις πυρκαγιές που ξέσπασαν το ίδιο χρονικό διάστημα, έχασαν τη ζωή τους δεκάδες συνάνθρωποί μας σε Πελοπόννησο και Εύβοια.
  • Το 2010 σημειώθηκε ο πιο πρώιμος καύσωνας (από τις 15-17 Ιουνίου).
  • Το 2012 ήταν το έτος με πολύ θερμό καλοκαίρι, κατά το οποίο οι μέγιστες και οι ελάχιστες θερμοκρασίες ήταν κατά 4 βαθμούς μεγαλύτερες από τις κανονικές τιμές.